De horizon gebruiken in fotografie composities

Binnen de compositie van een foto speelt de horizon een grote rol. Naast dat de horizon de kijker het idee geeft van een rechtstaande foto, zijn er nog meer redenen waarom de horizon in een foto zo belangrijk is. In dit artikel gaan we dieper in op de verschillende manieren waarop je de horizon als fotograaf in kunt zetten om tot indrukwekkende composities te komen.

Inhoud van dit artikel:
1. Wat is de horizon?
2. Waar zet je de horizon?
3. Denkbeeldige horizon
4. Creatief gebruik maken van de horizon
5. Hulplijnen in de zoeker van je camera

Wat is de horizon?

Het beste voorbeeld om de betekenis van de horizon uit te leggen vinden we op het strand. Het is de plek waar de zee de lucht raakt. De plek waarin de zon verdwijnt wanneer deze onder gaat. Tegelijkertijd is de horizon ook het verste puntje van de aarde die we nog kunnen zien, voordat de ronding begint.

Binnen de fotografie wordt vaak gebruik gemaakt van de horizon om tot sterke composities te komen. Compositieregels zoals de regel van derde en de gulden snede maken ook gebruik van deze (denkbeeldige) horizon. De compositieregels maken het gemakkelijker om een geschikte balans tussen de vaak voorkomende splitsing tussen de lucht en het landschap te vinden. Dit allemaal afhankelijk van wat er in de foto van belang is te tonen.

In onderstaand voorbeeld is goed te zien hoe de locatie van de horizon invloed heeft op hoe je de foto ervaart. Links laat de fotograaf zien dat de terugkomende blauwe kleur boven en onderin de foto van belang is om te laten zien. Rechts ligt de nadruk meer op de gouden kleur rondom het gebergte en weten we enkel door de reflectie onderin de foto dat de lucht hoogstwaarschijnlijk ook blauw is. Omdat dit niet vaststaat, is het mogelijk voor de kijker om de foto in het hoofd af te maken.

Waar zet je de horizon?

In veel gevallen, zoals bovenstaand voorbeeld, is de tweedeling tussen lucht en landschap goed terug te zien. De keuze waar je als fotograaf de horizon plaatst is dan gemakkelijk te maken. Een compositieregel die hier goed bij te pas komt, is de regel van derde. Deze regel verdeeld de compositie in negen vlakken. De twee horizontale en twee verticale lijnen zijn evenredig verdeeld over de lengte en breedte van het fotokader. Als fotograaf zet je de horizon op een derde van het fotokader. Daarnaast helpt het raster om de horizon recht te houden.

Afhankelijk van wat je door de zoeker ziet kun je dus uitmaken op welke lijn van deze compositieregel je de horizon plaatst. In het voorbeeld hierboven kiest de fotograaf ervoor om de horizon op de bovenste horizontale lijn te plaatsen van de regel van derde. De boom staat ook op een derde van de compositie, maar dan op de verticale lijn. Het landschap onderin beeld speelt hierbij een grote rol. De foto rechts toont ook een groot deel van de lucht en minder van de heide. Bij de foto rechts staat de horizon op de onderste lijn. Dit geeft de foto een ruimer en legere sfeer.

Lage horizon: Als je de horizon laag plaatst, neemt de lucht een groter deel van je foto in beslag. Dit kan nuttig zijn wanneer de lucht dramatische wolken, een kleurrijke zonsondergang of andere interessante elementen bevat. Een lage horizon kan een gevoel van ruimte en uitgestrektheid creëren.

Hoge horizon: Het plaatsen van de horizon hoog in het kader zorgt ervoor dat het landschap een groter deel van de foto beslaat. Dit kan bijzonder effectief zijn als je een boeiend landschap, een opvallende voorgrond of interessante texturen op de grond wilt benadrukken. Een hoge horizon kan ook zorgen voor een gevoel van intimiteit en verbondenheid met het onderwerp.

Bij panorama foto’s speelt de horizon een belangrijke rol. De horizon draagt dan vaak het belangrijkste deel van de foto. De horizontale lijn wordt extra benadrukt door de verhouding tussen de lange zijde van het fotokader.

Ook bij foto’s waarbij de horizon minder direct aanwezig is kan de locatie waarin deze te vinden is uitmaken voor de uiteindelijke foto. We spreken dan van een denkbeeldige horizon.

Denkbeeldige horizon

In sommige gevallen is er niet direct een horizon te bekennen, maar is hij er wel. De horizon kan bijvoorbeeld door objecten, zoals gebouwen, worden geblokkeerd. Ook kan de horizon in beeldvullende foto’s minder of helemaal niet aanwezig zijn. Dan moet je als fotograaf zelf een denkbeeldige horizon maken. Dit doe je door op zoek te gaan naar verbanden die samen een denkbeeldige rechte lijn vormen. Die rechte lijn kun je vervolgens binnen de compositie inzetten.

In het voorbeeld links is geen echte horizon aanwezig. De rechte lijnen kunnen ingezet worden als lijddraad om tot een strakke compositie te komen. De foto rechts is een typische landschapsfoto waarbij er een duidelijke scheiding te zien is tussen lucht en landschap. Ondanks dat is de horizon hierbij geen rechte lijn. Door middel van de hulplijnen is het mogelijk om de horizon te bepalen voor een sterke compositie.

Creatief gebruik van de horizon

Moet een horizon altijd recht zijn? Wees niet bang om creatief te zijn met de horizon. Je kunt de horizon schuin plaatsen om een gevoel van dynamiek en beweging in de foto te creëren. Het schuin plaatsen is beter kenend onder de term: Dutch Angle. Door de horizon diagonaal te draaien zorgt je voor meer actie en dynamiek in foto’s!

Daarnaast kun je ook experimenteren met het combineren van de horizon met andere elementen in de compositie. Een voorbeeld hiervan is door andere lijnen naar en van de horizon af te laten lopen. Dit versterkt de dieptewerking binnen de foto:

Hulplijnen in de zoeker van je camera

Wist je dat het ook mogelijk is om de eerdere genoemde stramien lijnen van de regel van derde in de zoeker (en live-view) weer te geven? Handig wanneer je wat meer vat wil op de plaatsing van de horizon! In de volgende voorbeelden wordt uitgelegd hoe je zelf de zoeker weergave kunt wijzigen. Let wel dat het afhankelijk van jouw camera model kan verschillen en dat de begrippen waar je naar moet zoeken in het menu anders worden genoemd.