Als landschapsfotograaf zoek je voortdurend naar manieren om je visie tot leven te brengen en je beelden naar een hoger niveau te tillen. Hier komt het gebruik van filters om de hoek kijken. Filters zijn als de penseelstreken op het canvas van je fotografie, waardoor je de mogelijkheid krijgt om licht te temmen, kleuren te verbeteren en je creativiteit te ontketenen.
Maar sta je voor de keuze tussen losse opschroeffilters of een geavanceerd filtersysteem? In dit artikel lees je meer over hoe jij daarin de beste keuze kunt maken. Verder gaan we in op de beste filtersystemen voor landschapsfotografen en lees je over de aandachtspunten bij het kopen van een nieuw filtersysteem. Uiteindelijk allemaal met het doel om je landschapsbeelden naar nieuwe hoogten te tillen.
Wat voor filters worden er in de landschapsfotografie vaak gebruikt?
Filters zijn een onmisbaar hulpmiddel voor landschapsfotografen. Hoewel er meer soorten filters bestaan, zijn de onderstaande filters de meest gebruikte filters onder fotografen:
UV-filter (Beschermfilter)
Dit filter wordt vaak gebruikt als een beschermlaag voor de lens. Iedereen is zijn op de fotoapparatuur, maar een ongeluk zit in een klein hoekje. Het is goedkoper om een UV-filter te vervangen dan je complete objectief. Er zijn fotografen die geen UV-filter gebruiken, omdat het de kwaliteit van de foto’s negatief beïnvloedt. Onze visie is dat als de glaskwaliteit goed is, je dit niet gaat zien. Koop dus een goed filter als je extra bescherming wilt heben voor je objectief. Hoewel het filter vaak nog als “UV-filter” verkocht wordt, is dat tegenwoordig niet meer het goed. Bij digitale camera’s zit er al een UV-filter in de beeldsensor ingebouwd. Het is dus puur voor bescherming.
Polarisatiefilter
Dit filter vermindert reflecties en versterkt kleuren en contrasten. Het is ideaal voor het vastleggen van blauwe luchten, zeker als het half bewolkt is, en het verminderen van reflecties in water, glas, metalen, maar ook de bladeren van bomen. Eigenlijk is het een must have voor iedere landschapsfotograaf zodra de zon een beetje schijnt.
Grijsfilter
Grijsfilters, ook wel ND-filters of Neutral Density filters genoemd, houden simpelweg licht tegen en verlengen daarmee de sluitertijd. Ze zijn geweldig voor het creëren van lange sluitertijd effecten, zoals het verzachten van bewegend water of het vastleggen van beweging in drukke straten. Grijsfilters zijn er in veel verschillende gradaties, zodat je zowel subtiele als extreme lange sluitertijd effecten kunt creëren.
Grijsverloopfilter
Dit filter heeft een donker gedeelte dat geleidelijk overgaat in helder glas. Vaak zit het donkere deel aan de bovenkant. Het wordt gebruikt om het heldere deel van een landschap, zoals de lucht, in balans te brengen met het donkere deel, zoals het landschap. Ook grijsverloopfilters zijn er in verschillende gradaties, want in de ene situatie zal het contrastverschil tussen lucht en landschap groter zijn dan in de andere situatie. Er zijn ook grijsverloopfilters waarbij de bovenkant transparant en naar donker loopt in het midden, om vervolgens weer transparant te worden naar de onderkant. Dit worden ook wel omgekeerde (reversed) grijsverloopfilters genoemd. Ze zijn ideaal om te gebruiken als de zon vlak bij de horizon is.
In wat voor situatie gebruik je welk filter?
Ieder filter heeft een eigen doel. Hieronder lees je in het kort wanneer je welk filter gebruikt.
Wanneer gebruik je een UV-filter?
Een UV-filter gebruik je als bescherming van het lensglas.
Wanneer gebruik je een polarisatiefilter?
Een polarisatiefilter is ideaal wanneer je wilt spelen met reflecties en contrasten. Het wordt vaak gebruikt bij landschapsfotografie om de lucht te accentueren en storende reflecties in wateroppervlakken en glimmende elementen te verminderen.
Wanneer gebruik je een grijsfilter?
Grijsfilters worden ingezet in situaties dat je een langere sluitertijd wilt gebruiken en dit niet met je camera-instellingen kunt (of wilt) doen. Doorgaans gebruik je het overdag als er relatief veel licht is en foto’s overbelicht raken wanneer je een lange sluitertijd instelt op de camera. Met een grijsfilter krijg je wel goed belichte foto’s. Door de langere sluitertijden worden bewegingen verzacht. Perfect voor het vastleggen van stromend water of het laten verdwijnen van mensen en auto’s uit drukke scènes.
Wanneer gebruik je een grijsverloopfilter?
Een grijsverloopfilter komt van pas wanneer er een groot verschil is in belichting tussen de lucht en het landschap. Dit filter helpt om de lucht donkerder te maken en zo een evenwichtige belichting in je foto te creëren.
Hoe werken ronde opschroeffilters en wat is een filtersysteem?
Bij het kopen van filters krijg je de keuze tussen ronde opschroeffilters of een uitgebreid filtersysteem. We leggen in het kort de verschillen uit, inclusief de voor- en nadelen.
Ronde opschroeffilters: Deze filters worden rechtstreeks op de voorkant van het objectief gedraaid. Ze zijn handig en draagbaar, maar kunnen problemen zoals vignettering (donkere hoeken in de foto) veroorzaken, vooral bij groothoeklenzen. Dit is niet het geval indien je kiest voor filters met een dun filter frame (slim frame).
Filtersysteem: Een filtersysteem maakt gebruik van een filterhouder die aan de lens wordt bevestigd met behulp van een adapter. Het voordeel van een filterhouder is dat je vaak 3 of 4 filters kunt combineren zonder kwaliteitsverlies. Dit systeem biedt flexibiliteit, voorkomt vignettering en is supersnel van het objectief te halen of er juist weer op te zetten.
Wat zijn de voor- en nadelen van ronde opschroeffilters?
Voordelen: Draagbaarheid, eenvoudig te gebruiken.
Nadelen: Mogelijke vignettering, beperkte flexibiliteit bij het combineren van filters, dubbele filters kopen bij wisselen lensdiameters (eventueel te lossen met behulp van verloopringen).
Wat zijn de voor- en nadelen van een filtersysteem met filterhouder?
Voordelen: Flexibiliteit om meerdere filters te stapelen, geen vignettering, geschikt voor verschillende lensdiameters met behulp van de juiste adapterringen.
Nadelen: Grotere omvang, vereist enige tijd om op te zetten.
Waar moet je op letten bij het kopen van filters?
Nu je weet wat voor type filters er zijn is de grote vraag hoe je kunt beoordelen welk merk filters kwalitatief ook goed is. Je wilt tenslotte niet dat de kwaliteit en scherpte van je foto’s minder goed worden. Het is niet per definitief zo dat alle filters van een bepaald merk goed of slecht zijn. Merken hebben vaak filters in verschillende segmenten. Die variëren dan van relatief goedkoop naar duur, maar de kwaliteit varieert ook van matig tot zeer goed. Hieronder vind je een aantal kenmerken die van belang zijn bij het kopen van lensfilters.
Hoe controleer je de glaskwaliteit van filters?
De glaskwaliteit is natuurlijk enorm belangrijk bij filters. Zeer goedkope opschroeffilters hebben soms plexiglas in het frame zitten en dat is natuurlijk vele malen minder helder dan echt glas. Goedkoop is vaak duurkoop. Het lastige van de glaskwaliteit is dat het op het oog niet te controleren is. Je moet dus echt uitgaan van testen die uitgevoerd zijn in een laboratorium en eventueel de verpakking/beschrijving die de fabrikant vrijgeeft. Zo staat Schott B270 glas heel hoog aangeschreven. Soms wordt er ook aangegeven hoeveel lichttransparantie het filter heeft. Dit lees je dan bij de UV-filters. De beste filters hebben een lichtdoorlating van 99%.
Waarom hebben filters coatings?
Coatings verminderen reflecties en lensflare, wat resulteert in helderdere en contrastrijkere foto’s. Ze beschermen ook het glas tegen stof en vuil. Filters zonder coating zijn doorgaans een stuk minder goed dan filters met coating.
Aanbod van verschillende type filters voor filtersystemen
Nu je weet wat voor filters er zijn en waar je op moet letten is het de vraag welke filters jij nodig hebt. Als je af en toe landschappen fotografeert doe je er goed aan om voor ronde opschroeffilters te kiezen. Je bent doorgaans goedkoper en het kost minder tijd tijdens het fotograferen. Ben je echt helemaal gek van landschapsfotografie en pas je dat (bijna) wekelijks toe? Een filtersysteem met filterhouder is dan zeker het overwegen waard. De aanschafprijs is in eerste instantie hoger, maar je hoeft niet direct alle filters te kopen. Begin met een starterskit en je kunt later altijd nog een extra filter aanschaffen als je merkt dat je iets te kort komt.
Prijs-kwaliteitverhouding van filters
In één ding kunnen wij duidelijk zijn. Investeer in filters van goede kwaliteit. Het is zonde om de kwaliteit van je objectief niet optimaal te benutten, doordat een slecht filter de kwaliteit onderuit haalt.
Je hebt wellicht online al gezien dat er talloze merken zijn en de prijzen enorm uiteenlopen. Dat maakt de keuze moeilijker. Bij De Rooij Fotografie verkopen we ook filters, maar we hebben slechts een beperkt assortiment. Ons doel is het jou iets makkelijker te maken, want wij hebben al filters uitgekozen met een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.
Opschroeffilters kopen
Sinds 2017 verkopen wij ons eigen merk, RAWSTER Photo, opschroeffilters. Deze hoge kwaliteit filters importeren wij direct vanuit de fabriek. Doordat er geen tussenkomst is van andere handelaren kunnen wij deze filters zo’n 40% goedkoper aanbieden dan filtermerken met vergelijkbare kwaliteit. Van dit merk verkopen wij via onze webshop:
– Beschermfilters
– Polarisatiefilters
– 10 Stops grijsfilters
– Variabele grijsfilters
Filtersysteem met filterhouder kopen
Bekende merken voor filtersystemen zijn NiSi, Benro, Lee, Kase…. en zo zijn er nog wel meer. Hier kunnen we vrij kort over zijn. Deze merken zijn stuk voor stuk erg goed en verschil in kwaliteit is nauwelijks waarneembaar. De NiSi Starter Filterkit en NiSi Advanced Filterkit vind je ook in onze webshop terug. Het grote nadeel van de bovengenoemde merken is dat ze vrij prijzig zijn. Om die reden zijn wij gaan zoeken naar een filtersysteem met hoge kwaliteit voor een schappelijke prijs. In onze zoektocht kwamen wij uit op de K&F Concept Nano X-Pro Filterkit. Uiteraard hebben we deze filters uitvoerig getest en we hebben echt moeten speuren naar (op 200%) naar kwaliteitsverschillen. Onze uiteindelijke conclusie was dat het verschil niet waarneembaar is.
Ik heb een nieuwe 300mm zoomlens Nikkor nu past mijn filters niet hier op ondanks het dezelfde maat is 67mm toch zit er verschil in van mijn huidige objectief 200mm zoom.
Welke filters moet ik nu bestellen voor de juiste maat.? Groetjes Tineke Koot.
Kan je specificeren welke 200mm en 300mm objectieven je hebt? Zijn het objectieven met een vast brandpunt of zoomobjectieven?
Je kan ook voor de zekerheid controleren of het schroefdraad van het objectief niet beschadigd is. Dat kan ook een reden zijn waarom een filter er niet opdraait.
Hoi Mark,
Kan je bij de Rawster opschroef filters de lensdop en lenskap nog steeds monteren icm met filter?
De lensdoppen passen gewoon nog. De zonnekap past alleen niet bij het variabele grijsfilter, maar bij de andere filters nog wel. Dit komt doordat de voorkant van het variabele grijsfilter iets breder is dan de lensdiameter.
Fijn dat je goede filters kan aanbieden. Komt er binnenkort ook een grijs-verloop schroef-filter in de webshop?
Hartelijk groet,
Bill
Hallo Bill,
Bedankt voor je vraag. Deze filters zullen wij nooit gaan verkopen, omdat ze eigenlijk helemaal niet praktisch zijn. De overgang van donker naar transparant ligt bij de ronde opschroeffilters altijd in het midden en dat heeft ook tot gevolg dat je horizon altijd in het midden moet staan. Soms komt dat goed uit, maar vaak plaats je de horizon hoger of lager. Om dat je dus veel minder flexibel bent met de opschroef grijsverloopfilters, raden wij een filtersysteem aan als je echt met grijsverloopfilters wilt gaan fotograferen. Het combineren van filters is dan ook direct mogelijk.