In de meeste gevallen bij macrofotografie geldt dat scherptediepte niet groot genoeg is. Diafragma’s lager dan f 8 en groter dan f 11 zijn doorgaans af te raden vanwege diffractie. Hierdoor is het lastig om veel scherptediepte, gecombineerd met een hoge kwaliteit te krijgen. Hiervoor is een handig technisch hulpmiddel; de Focus Stacking. Zoals het woord al zegt: een opeenstapeling van foto’s met verschillende scherpstelpunten. Echter is er sinds kort een andere techniek bijgekomen. De Focus Shift.

Focus Stacking

Om de werking van de Focus Shift goed te kunnen doorgronden, is het belangrijk om informatie over de Focus Stacking tot ons te nemen.

Doorgaans fotografeer ik mijn landschappen op f 11. Hierop is mijn lens het scherpst. Echter kan in het verloop de scherpte wat afnemen. Zeker als je een wijds vlakte met op de achtergrond bergen fotografeert. Om alles toch scherp op de foto te krijgen kun je Focus Stacking toepassen. Je maakt van één en dezelfde compositie meerdere foto’s. Elke foto heeft een ander scherpstelpunt. Omdat de compositie van de foto hetzelfde moet blijven, is het belangrijk om vanaf statief te fotograferen. Eénmaal thuis kun je deze foto’s in Adobe Photoshop over elkaar leggen (stacken). Photoshop haalt uit iedere foto het meest scherpe gedeelte en voegt dit samen tot één foto. Dit vraagt kennis van de techniek, handelingen en ook tijd.

Focus Shift

Sinds kort bestaat de techniek ‘Focus Shift’. Dit is onder andere geïntroduceerd met de komst van de Nikon D850. Dit is een techniek, geïntegreerd in een camera, die handmatig Focus Stacking overbodig maakt. In de camera kun je het aantal opnames, de breedte van de focusstap, de interval en de belichting instellen. De camera maakt nu een foto met de door jou ingestelde instellingen. Bij de instellingen van de opnames kun je kiezen voor een maximum, maar ook voor oneindig. De breedte van de focusstap bepaald hoeveel ‘ruimte tussen de scherpstelpunten ligt’. Werk je met lange sluitertijden of (externe) flitser? Dan kun je een langere interval kiezen. Daarnaast bepaal je handmatig je belichting. Op deze manier heb je controle over de instellingen en dus over je eigen foto.

Focus Shift is een uitkomst voor landschapsfotografie. Het is echter wel belangrijk om een degelijk statief mee te nemen. Echter is het gebruik van een statief altijd aan te raden! Ook bij macrofotografie is Focus Shift goed te gebruiken. Belangrijk is om de techniek goed in de vingers te hebben. Hieronder de te nemen stappen.

Een goede voorbereiding is het halve werk. Monteer je camera op een statief en op een stabiele ondergrond. Daarna kies je de juiste bestandstype (bijvoorbeeld RAW of JPEG). Kies daarna een opnamemodus waarbij de diafragma constant blijft. Handmatige instellingen is hierbij aan te bevelen, maar diafragmavoorkeuze is ook prima. Eventueel kun je testopnames maken om belichting en witbalans te controleren. Daarna stel je scherp op het punt wat het dichtst bij de camera is.

Lees ook: Hoe werkt de pixel shift technology?

Daarna volgen de instellingen in je camera. Je kiest in het menu voor ‘Focus Shift’. Binnen ‘Focus Shift’ kun je ook weer diverse instellingen instellen. Standaard staat het aantal opnamen op 100. Voor Macrofotografie een prima aantal, voor landschapsfotografie is dat meestal te veel. Laat het gerust staan. Heeft de camera eenmaal ‘oneindig’ bereikt, dan stopt het vanzelf de opnamen. De tweede stap is de grootte van de ‘focusstap’. Hoewel je dit handmatig in kunt stellen, doet de camera zijn voorwerk. Het houdt namelijk rekening met je ingestelde diafragma, de afstand en het brandpuntsafstand. Het is goed om aan de veilige kant te gaan zitten. Als de camera voor een afstand van 5 kiest, kies dan zelf voor een afstand van 4. Hierdoor verlies je geen scherpte!

Daarna is interval aan de beurt. Je kunt ervoor kiezen om 5 foto’s per seconde te laten nemen, maar je kunt ook voor een andere interval kiezen (bijvoorbeeld 3 per seconde). Aan te bevelen is dat je live view inschakelt. Hierdoor voorkom je trillingen tijdens het opklappen van je spiegel. Daarna kun je de belichting gelijkmatig instellen. Dit is belangrijk, zodat elke foto dezelfde belichting krijgt. Het is daarom aan te bevelen om in de M-stand (manual) te fotograferen.

‘Stil fotograferen’ is een optie die in het keuzemenu wordt aangeboden. Zet deze op ‘on’ zodat je geen last hebt van trillingen door het opklappen van je spiegel. Dit is zeker bij macrofotografie aan te bevelen. Door het geluid van het opklappen van de spiegel kunnen insecten schrikken en wegvliegen. Dan is al je moeite dus voor niets. Door deze op ‘on’ te zetten krijg je een keuze uit ‘mode 1’ en ‘mode 2’. ‘Mode 2’ is sneller dan ‘mode 1’ ( 30 bps,) maar levert ook een vervelende crop van 1,5 op en is alleen te gebruiken met JPEG.

Eventueel kun je een bepaalde opslagmap/opslagmedium bepalen. Daarna controleer je nogmaals of je scherpstelpunt zo dicht mogelijk bij de camera is en druk op start. Je camera maakt nu een super scherpe foto!