De herfst is zonder twijfel een van de mooiste seizoenen voor landschapsfotografie. Het seizoen brengt een spectaculair palet van kleuren met zich mee, van warme rode en oranje tinten tot de goudgele en bruine schakeringen van verwelkte bladeren. De lage zon, de zwoele mistige ochtenden en de lange schaduwen maken herfstlandschappen niet alleen visueel aantrekkelijk, maar bieden ook de mogelijkheid om unieke en sfeervolle beelden te creëren. Als je een herfstlandschap wilt vastleggen, zijn er echter een aantal tips en technieken die je kunnen helpen om het meeste uit je fotografie te halen. In dit artikel geven we je de belangrijkste tips om de schoonheid van de herfst vast te leggen, of je nu een beginnende fotograaf bent of al een meer ervaren fotograaf.
Inhoud van dit artikel:
1. Kies het juiste moment
2. Maak gebruik van de lage zon en de schaduwen
3. Kies de juiste compositie
4. Let op de kleine details: de natuur in al haar pracht
5. Werk met de weersomstandigheden en sfeer
6. Maak gebruik van filters
7. Nabewerking
8. Conclusie: geduld en voorbereiding
Kies het juiste moment
Een van de mooiste aspecten van de herfst is de veranderende lichtsfeer. De zon staat lager aan de horizon, wat zorgt voor zacht, warm licht dat de herfstkleuren extra intens maakt. Het zogenaamde ‘gouden uur’ – het uur na zonsopgang en het uur voor zonsondergang – biedt het beste licht om landschappen vast te leggen. De lage zon zorgt voor lange schaduwen, terwijl de kleuren van de bladeren helderder en dieper worden.
Gouden uur
Dit is de beste tijd om buiten te zijn voor de mooiste herfstlandschapfoto’s. De zachte, gouden tinten van de zon creëren een dromerige sfeer en zorgen voor een prachtig kleurenspel. Tijdens het gouden uur is het licht het mooist en biedt het de mogelijkheid om een warmere en meer betoverende sfeer in je foto’s te brengen. Plan je fotosessies vroeg in de ochtend of in de late namiddag voor de beste resultaten. Deze app (android, iOs) helpt je om het gouden uur voorspellen.
Mistige ochtenden
Herfst is het seizoen waarin de natuur vaak bedekt wordt met een dunne laag mist. Deze mistige ochtenden kunnen een magische, mystieke sfeer aan je herfstlandschapsfoto’s toevoegen. Mist verzacht de harde randen van je onderwerpen en creëert een dromerige achtergrond die de kleuren van de bladeren nog meer benadrukt. Wacht op een heldere ochtend, wanneer de mist langzaam optrekt, en leg de serene sfeer vast die de herfst zo speciaal maakt. Daarnaast is er een kans op zonneharpen bij een hoge luchtvochtigheid. Het licht van de zon zorgt in dat geval voor een prachtige lichtshow met schitterende zonnestralen.
Zonneharpen (1/5 sec., F/16.0, ISO-100, @100mm)
Herfstbos tijdens een mistige ochtend (1/10 sec., F/8.0, ISO-250, @32mm)
Een spektakel met zonneharpen in een herfstbos (1/15 sec., F/16.0, ISO-400, @40mm)
Maak gebruik van de lage zon en de schaduwen
Door de lage stand van de zon in de herfst kun je spelen met schaduwen en de invalshoek van het licht om dramatische effecten te creëren. De schaduwen kunnen de vorm en structuur van bomen, gras en andere elementen in het landschap versterken. Dit biedt niet alleen visuele diepte, maar maakt je foto’s ook levendiger.
Speel met licht en schaduw
Laat het herfstlicht de bladeren in je frame doordringen. Dit kan prachtige backlighting-effecten opleveren waarbij de transparantie van de bladeren de kleuren versterkt. Probeer ook te fotograferen wanneer het licht door de bomen valt en lange schaduwen werpt over het landschap. Dit zorgt voor een dramatisch effect dat typisch is voor de herfst.
Gouden en oranje tinten
Door het lage zonlicht kunnen de kleuren van de bladeren extra intens lijken. Neem de tijd om verschillende hoeken te verkennen, waarbij de zon door de bomen of over het landschap schemert. Dit kan niet alleen de kleuren van het landschap benadrukken, maar ook de texturen van de bladeren en takken.
Het eerste strijklicht op een paar boomstammen (1/25 sec., F/8.0, ISO-100, @35mm)
Een backlight-foto van een boompje waar de zon door de bladeren schijnt (1/100 sec., F/1.8, ISO-125, @40mm)
Een tip voor in de bergen: Let op dat het zonlicht door de bergen eerder of later verdwijnt,
zoals deze zonsondergang bij Dinant (BE) (4 sec., F/10.0, ISO-50, @40mm).
Kies de juiste compositie
Herfstlandschappen bieden vaak een overvloed aan visuele elementen die je kunt gebruiken om je compositie te versterken. Denk aan kronkelende paden, bomen met kleurrijke bladeren, mistige bossen, of zelfs reflecties in vijvers en meren. Het is belangrijk om een compositie te kiezen die de schoonheid van het landschap benadrukt.
De regel van derden
Dit is één van de veelgebruikte principes in de fotografie. Verdeel je beeld horizontaal en verticaal in drie gelijke delen. Plaats belangrijke elementen, zoals een boom, een pad of een waterpartij, langs deze lijnen of op de kruispunten. Hierdoor krijgt je foto een dynamischer en evenwichtiger effect. In de herfst kun je bijvoorbeeld een pad met vallende bladeren aan de linker- of rechterkant van het beeld plaatsen, waardoor de kijker wordt geleid naar de diepte van het landschap.
Gebruik van lijnen
Lijnen kunnen een krachtig visueel hulpmiddel zijn in een herfstlandschap. Slingerende paden, beekjes, bomen of zelfs de horizon kunnen dienen als leidraad voor de ogen van de kijker. Vooral in de herfst, wanneer de natuur bedekt is met gevallen bladeren, kunnen kronkelende paden je foto meer diepte geven en een gevoel van avontuur oproepen.
Symmetrie en reflecties
Meren en vijvers bieden de perfecte kans om symmetrie en reflecties te gebruiken in je herfstlandschapsfoto’s. Het spiegelende water kan de herfstkleuren nog sterker tot hun recht laten komen. Als je een reflectie wilt vastleggen, kies dan voor een rustige dag zonder veel wind om een perfect spiegelbeeld te creëren.
De regel van derden: Waarbij het kasteel op een verticale én horizontale derde staat, de bomen op een verticale en horizontale derde staan en de waterlijn ook op een horizontale derde is (1/100 sec., F/8.0, ISO-125, @70mm).
Een foto in een herfstbos met zonneharpen, waarbij het pad een leidende lijn vormt (1/25 sec., F/16.0, ISO-400, @40mm).
Het vlonderpad die een leidende lijn vormt en daardoor het onderwerp van de foto is (1/6 sec., F/8.0, ISO-50, @35mm).
Let op de kleine details: de natuur in al haar pracht
Hoewel brede landschappen met uitgestrekte bossen en open velden indrukwekkend kunnen zijn, biedt de herfst ook tal van kleine, intieme details die je kunt vastleggen. De herfst is het seizoen van verandering, en dit gaat niet alleen over de grote panorama’s, maar ook over de subtiele veranderingen in de natuur.
Fotografeer de kleine dingen
Gebruik een macro-objectief om de kleine wonderen van de herfst vast te leggen. Denk aan een enkele druppel op een blad, een paddenstoel in het bos of een dennenappel op de grond. Deze close-ups kunnen je portfolio verrijken met intieme beelden die het seizoen op een andere manier weergeven.
Texturen en patronen
Herfst biedt een verscheidenheid aan texturen, van de ruwheid van schors tot de zachtheid van mos en het patroon van bladeren op de grond. Let ook op de contrasten tussen verschillende oppervlakken, zoals natte bladeren die glanzen in het licht van de ochtendzon of het reliëf van een boomstam bedekt met mos en schimmels.
Een kastanjeboleet in een herfstbos (1/5 sec., F/4.0, ISO-100, @40mm).
De details van de wortels van deze boom vormen leidende lijnen naar de boom (1/20 sec., F/8.0, ISO-100, @23mm).
Werk met de weersomstandigheden en sfeer
Het weer kan een grote rol spelen in de sfeer van je herfstlandschapsfoto’s. Mistige ochtenden zijn bijvoorbeeld perfect voor het vastleggen van dromerige, mysterieuze beelden. Regenachtige dagen kunnen de kleuren intensiveren en een dramatische sfeer creëren, terwijl een stormachtige hemel extra dramatiek toevoegt aan het landschap.
Natuurlijke weersomstandigheden
Wees niet bang om op een regenachtige dag je camera mee naar buiten te nemen. De regen zorgt ervoor dat de kleuren van de bladeren verzadigder worden, en natte takken en stenen kunnen prachtige reflecties creëren. Bovendien kan de regen de lucht helder maken, wat de herfstlandschappen extra scherp en levendig maakt.
Speel met de hemel
Herfst kan vaak gepaard gaan met dramatische wolkenluchten, vooral wanneer een storm op komst is. Een donkere lucht boven een bos of een open veld kan een krachtig visueel element zijn. Gebruik de dramatiek van de lucht om je foto meer impact te geven. Contrasten tussen de donkere lucht en het kleurrijke herfstlandschap kunnen krachtige beelden opleveren.
Ondanks dat deze foto niet in de herfst is genomen, maar op een regenachtige zomerdag, geeft deze foto wel de mogelijke sfeer van regen weer (1/8 sec., F/8.0, ISO-100, @40mm).
Tijdens een zwaarbewolkte dag in een hoogveengebied brak soms de zon door. Het licht in deze foto was dan ook na een paar seconden weer verdwenen (1/400 sec., F/8.0, ISO-100, @70mm).
Maak gebruik van filters
Filters kunnen je helpen om de kleuren en het contrast in je herfstlandschapfoto’s te verbeteren, vooral als je op zoek bent naar levendige herfstkleuren en dramatische luchtbeelden.
Polariserend filter
Een polariserend filter helpt je om de reflecties op natte bladeren, water of de lucht te verminderen en de kleuren van de herfst nog meer te versterken. Dit filter maakt de lucht vaak dieper blauw, terwijl het ook de transparantie van de bladeren vergroot. Dit is vooral nuttig wanneer je de herfstkleurige bomen tegen een heldere blauwe lucht wilt fotograferen.
ND-filter
Een neutraal densiteitsfilter (ND-filter) kan je helpen om langere sluitertijden te gebruiken, zelfs op heldere dagen. Dit is handig wanneer je beweging in het landschap wilt vastleggen, bijvoorbeeld als bladeren in de wind bewegen of wanneer je een waterval of beekje wilt fotograferen met een zachte, vloeiende uitstraling.
Voor deze watervallen is gebruik gemaakt van een polariserend filter om de reflectie van het water te ‘verwijderen’ en herfstkleuren meer te verzadigen. Door het matige licht was een ND-filter niet nodig om een langere sluitertijd te krijgen (0,3” sec., F/6.3, ISO-100, @17mm).
Voor deze watervallen is gebruik gemaakt van een polariserend filter om de reflectie van het water te ‘verwijderen’ en herfstkleuren meer te verzadigen. Door het matige licht was een ND-filter niet nodig om een langere sluitertijd te krijgen (0,3” sec., F/8.0, ISO-50, @20mm).
Nabewerking
Nadat je de foto’s hebt gemaakt, is post-processing een belangrijk onderdeel van het fotograferen van herfstlandschappen. Herfstkleuren kunnen soms iets extra versterking nodig hebben om hun volledige potentieel te tonen, maar wees voorzichtig met oververzadiging – de herfst is al van nature kleurrijk.
Versterk de kleuren
In software zoals Lightroom of Photoshop kun je de verzadiging van de herfstkleuren (vooral rood, geel en oranje) voorzichtig verhogen om de levendigheid te versterken. Vermijd echter te veel bewerking, aangezien de natuur vaak al de perfecte kleuren biedt. Zorg ervoor dat de kleuren natuurlijk blijven.
Contrast en schaduwen
Door de schaduwen te versterken kun je de dramatiek van je herfstlandschap verder vergroten. Dit kan vooral effectief zijn bij het vastleggen van scènes met lange schaduwen van bomen of reflecties op water.
Het polariserende filter versterkt de herfstkleuren zo goed dat in de nabewerking de verzadiging van de kleuren is verminderd. Dit om een zo realistisch mogelijk beeld te krijgen (0,3” sec., F/8.0, ISO-100, @19mm).
Het polariserende filter versterkt de herfstkleuren zo goed dat in de nabewerking de verzadiging van de kleuren is verminderd. Dit om een zo realistisch mogelijk beeld te krijgen (1/8 sec., F/8.0, ISO-100, @28mm).
Het polariserende filter versterkt de herfstkleuren zo goed dat in de nabewerking de verzadiging van de kleuren is verminderd. Dit om een zo realistisch mogelijk beeld te krijgen (1/8 sec., F/5.0, ISO-200, @40mm).
Conclusie: geduld en voorbereiding
Herfstlandschappen bieden eindeloze mogelijkheden voor indrukwekkende fotografie. Of je nu de dramatiek van een stormachtige lucht wilt vastleggen, de zachte gloed van de lage zon, of de kleine details van de natuur, het draait allemaal om timing, compositie en het juiste gebruik van licht. Neem de tijd om je omgeving te verkennen en wees geduldig – de mooiste herfstfoto’s ontstaan vaak wanneer je het moment volledig omarmt. Geniet van de schoonheid van het seizoen en leg het vast op een manier die de magie van de herfst voor altijd vastlegt.
(1/160 sec., F/8.0, ISO-250, @20mm)
(1/6 sec., F/10.0, ISO-50, @16mm)
