De Melkweg staat al sinds ik begonnen ben met fotografie in februari 2017 hoog op mijn verlanglijstje om vast te leggen. Het heeft iets onwerkelijks. Stel je ons zonnestelsel voor en vermenigvuldig dat met 200 miljard. Tezamen vormen al die sterrenstelsels samen de Melkweg. Beeld dan ook nog eens in dat er in het heelal weer 200 miljard Melkwegstelsels zijn. Duizelingwekkend.
In Nederland is de Melkweg nauwelijks meer te fotograferen, laat staan te zien met het blote oog. Dat fotograferen in Nederland kan vaak alleen in de donkerste locaties van het land waar geen lichtvervuiling aanwezig is. Laat ik nou net in de Randstad woonachtig zijn, waar lichtvervuiling niet schaars is. Voor mij is het daarom niet echt aantrekkelijk om midden in de nacht er op uit te trekken om in Nederland de Melkweg te fotograferen. Laat staan als je twee kleine kinderen hebt die ‘s ochtends vroeg de nodige zorg en aandacht vragen. De dichtstbijzijnde plek is wellicht Marken of Goeroe-Overflakkee wat beiden minimaal een uur rijden is.
In augustus ben ik met mijn gezin een midweekje naar Duitsland (de Moezel) gegaan. Toevallig had ik het die week er voor met een groepje fotovrienden het over het fotograferen van de Melkweg. Zij wilde hem vast gaan leggen en ik twijfelde toch om een keer mee te gaan. Toen bedacht ik me dat ik naar Duitsland ging. Op www.lightpollutionmap.info zag ik dat daar weinig tot geen lichtvervuiling aanwezig was.
Eenmaal in Duitsland had ik de app Skyview gedownload om de precieze locatie van de Melkweg te bepalen. Door je telefoon naar de hemel te richten kan je bepalen waar hij precies is. Ook kon je zien wanneer hij op zijn hoogst aan de hemel zou staan. Uit mijn hoofd was dat rond een uur of 22:00 uur. Echter, het was toen nog niet donker, dus ik ben een uurtje later gegaan. Het fijne was dat ik met statief en rugtasje de locatie te voet kon bereiken vanaf mijn vakantie bestemming. Qua composities was het belabberd. Ik zocht een oud kerkje, huisje, schuurtje of boerderijtje. Iets was kon zorgen voor een interessante voorgrond. Overdag kon ik niets bijzonders vinden. Dan maar een goede eenzame boom.
De lucht was goed helder en de maan was gelukkig een eindje verderop gaan schijnen. Volgens diverse fora en sites heb ik begrepen dat deze flink wat roet in het eten kan gooien. Eenmaal aangekomen op de locatie zag ik met het blote oog al een lichte streep aan de hemel staan. De Skyview app bevestigde vervolgens dat dit de Melkweg was. Ook Mars was extreem goed zichtbaar links op de foto. Snel mijn statief en camera opgezet en vervolgens wat gespeeld met de ISO om voldoende licht op de sensor te krijgen. Vanaf ISO 3200 kreeg ik goede resultaten. Bij een ISO van 6400 ontstond al redelijk wat ruis. Een duidelijk nadeel van mijn cropsensor in deze situatie. Het diafragma had ik opengezet naar F2.8 om zoveel mogelijk licht te vangen. Helaas had ik geen lichtsterkte groothoek bij me, dus ik moest het doen met 28 mm.
Die avond heb ik vele shots gemaakt. Ook panorama’s om veel lucht te kunnen vangen en diverse bomen gelightpaint met een zaklamp. Dit laatste om de voorgrond en de bomen goed belicht te krijgen. Uiteindelijk zag dit er in de nabewerking onnatuurlijk uit. Van een vriend hoorde ik achteraf dat je de het onderwerp beter van de zijkant kan belichten, zodat het er natuurlijker uit ziet.
In de nabewerking heb ik daarom voor een donkere voorgrond gekozen. Het oplichten hiervan resulteerde in veel ruis. In plaats daarvan koos ik voor het omgekeerde: de voorgrond helemaal donker maken, zodat slechts een silhouet zichtbaar bleef. Ondanks de geringe hoeveelheid lichtvervuiling was het toch nog zichtbaar op de foto. Opzich vind ik het niet misstaan. Het voegt naar mijn idee meer variatie en kleur aan het geheel toe.
Fotografie is een leercurve. Je leert jezelf steeds verbeteren en dat is ook het verslavende er van. Je wilt de volgende keer een nog beter shot maken van de kennis die je de laatste keer hebt opgedaan. Mocht ik de volgende keer weer op een goede locatie op het goede tijdstip staan dan wil ik het volgende uitproberen: Zijwaarts lightpainten en exposure blending (eerst de voorgrond met een lagere ISO vast leggen en de hemel met een hogere ISO).
Hallo Hans!
Ik zou als ik jou was zeker een poging wagen, alleen verwacht niet de hoogste kwaliteit in verband met ruis door de het beperkte diafragma ( f5.6 ). Ik heb even gekeken en rond 23:00 staat de melkweg daar in het zuiden hoog aan de hemel. Nadeel is wel dat de maan aanwezig is en die gaat de komende nachten blijven schijnen.
De max sluitertijd hangt af van je brandpunt afstand. Daar is een formule voor. ( sluitertijd= 500/brandpuntafstand ) Stel, je schiet op 30 mm dan deel je 500 door 30 en kom je uit op 16 seconde. Alles langer dan 16 seconde zorgt dat je sterren onscherp worden. Je iso moet je even mee spelen. Dit kan variëren van 3200 tot 6400. Ik denk dat je met de f5.6 op een vrij hoge iso uit komt. Succes!
Hé Jos,
Ik heb sinds kort canon 80d, zit nu op la Palma en de sterrenhemel is groots. Ik kan wat advies gebruiken, ben nog geen held in t gebruik.
Ik heb helaas alleen zoomlens bij me met max f 5.6
Wat is je advies voor sluitertijd / iso en hoe kan ik met deze zoom proberen zo goed mogelijk resultaat te halen? Dank! Hans Frints
Leuk om te lezen Jos. Ik ben sindskort ook begonnen met foto’s maken van de Melkweg en ik ben blij met de tips van het lightpainten. Handig voor de volgende keer. Ik vind je foto zeer geslaagd! Veel plezier nog met de komende avonturen.