Scherpstellen met de huidige digitale camera’s lijkt heel eenvoudig. Alle camera’s hebben een autofocus dus de camera doet het werk. Bij het scherpstellen meet de camera de afstand naar het onderwerp zodat daarop scherpgesteld kan worden. Deze meting moet echter wel heel nauwkeurig zijn! Met de standaardinstellingen van de camera gaat het vaak fout. Zeker bij het scherpstellen op dieren en mensen zie je vaak dat de camera dezelfde fout maakt. De maximale scherpte ligt op de neus/snavel waardoor de ogen in de foto niet 100% scherp zijn. Dit komt door de beperkte scherptediepte. Bij het fotograferen van dieren en mensen moeten de ogen juist wel scherp zijn. Dat is namelijk waar mensen als eerste naar kijken als ze jouw foto bekijken.
Als je de onderstaande foto snel bekijkt dan lijkt daar in eerste instantie niets mis mee.
Toch is er ook bij deze foto iets fout. De camera heeft scherpgesteld op de snavel van de vogel. Dit is pas goed te zien als je de foto op 100% (1:1) bekijkt. De onderstaande foto is een uitsnede van de kop.
Zoals je kunt zien is de snavel scherper dan de ogen. Het is juist de bedoeling dat de ogen het scherpste deel in de foto zijn.
Oorzaak van het verkeerd scherpstellen
De oorzaak heeft vaak met een camera instelling te maken. Veel camera’s hebben meerdere autofocuspunten. De standaardinstelling van de meeste camera’s is dat er een breed autofocusveld gebruikt wordt met meerdere autofocuspunten. Met deze instelling zoekt de camera het onderwerp binnen het kader op en stelt daarop scherp (dit gaat overigens regelmatig fout, soms stelt de camera op iets heel anders scherp dan het onderwerp).
De camera heeft in de bovenstaande situatie de kop van de vogel gezien als onderwerp. Dat is goed, maar het autofocuspunt was groot. Zo groot zelfs dat een groot deel van de kop binnen het autofocuspunt viel. Zowel de ogen als de snavel. Dan is het uiteindelijk afwachten waar de camera echt op scherpstelt. Zoals je ziet is niet de hele kop scherp waardoor de maximale scherpte op de snavel ligt.
Tegenwoordig hebben veel camera’s ook een gezichtsdetectie autofocus. Als deze functie aanstaat krijg je eigenlijk hetzelfde effect. Er komt een kader om het hele gezicht van een persoon en jij, als fotograaf, hebt geen controle meer of de scherpte op de ogen moet komen of op de neus.
Gelukkig is er een oplossing die de kans op onscherpe ogen aanzienlijk kleiner maakt. Het is mogelijk om slechts één autofocuspunt te gebruiken tijdens het fotograferen. Indien je werkt met één autofocuspunt kun jij dit punt op het oog van het dier of de persoon richten. Op deze manier weet jij zeker dat de maximale scherpte op de ogen ligt en niet op de neus/snavel.
Indien het dier of de persoon niet recht voor je staan en de afstand met het ene oog kleiner is dan het andere oog, dan is het aan te raden om op het dichtsbijzijnde oog scherp te stellen.
Ik heb een vraag, ik gebruik single point focus en fotografeer een kind met hond. Ik focus op de ogen van t kindje, dan krijg ik een ietwat onscherpe ogen van de hond . Fstop is laag . Hoe kan ik beide ogen scherp stellen?
Er zijn eigenlijk 2 opties:
#1: Een hogere F-waarde gebruiken, zodat de scherptediepte iets groter wordt.
#2: (lastig) probeer de afstand van het oog van het kind en de hond gelijk te houden, dus positioneer ze naast elkaar, dan zouden beiden scherp moeten zijn.
Ik heb ook een vraag , ik heb een canon 90d, maar krijg een ooievaar die op 100 m door het weiland loopt niet scherp.
Ik heb een 70 x 300 mm lens.
Wat doe ik fout, met 1 autofocus punt kan ik moeilijk scherpstellen op de ogen
Als het autofocuspunt op de kop gericht is dan is dat al heel mooi op zo’n grote afstand.
Belangrijk is dat de sluitertijd snel genoeg is. Op 300mm heb je al snel 1/400 of 1/500 nodig als je dit vanuit de hand fotografeert. Eventueel kan een statief hierbij helpen, alleen ben je minder flexibel als de ooievaar in beweging is.
Hoi Mark,
Hoe stel je scherp als je bijvoorbeeld 2 dieren wilt fotograferen. Ik was mijn katten laatst aan het fotograferen en er niet bij nagedacht dat ik hem ook op 1 scherpstelpunt had staan wat resulteerde in 1 scherpe kat hahaha.
In principe kan je het beste scherpstellen op de kat die het dichtsbij is. Zorg daarnaast voor een wat kleiner diafragma (hoger F-getal), zodat de scherptediepte groter wordt. De kat die iets verder weg is zal dan ook scherper worden.
Hoi Mark,
Ondanks dat ik ook met 1 punt werk heb ik toch nog vaak onscherpte in foto’s. Ook vind ik het lastig om het punt snel te switchen als je bijvoorbeeld foto’s van kinderen maakt. Het duurt best even voor je een punt weer hebt verplaatst. Heb je daar tips voor?
Bij sommige camera’s kan je een cluster van autofocuspunten gebruiken. Dan gebruik je zegmaar 9 autofocuspunten (die in een vierkant bij elkaar zitten) terwijl de camera 50+ autofocuspunten heeft. Dat maakt de kans dat je op het onderwerp zit iets groter. Verder is het ook een kwestie van veel oefenen met 1 punt, dan gaat het steeds beter.