Veel mensen kennen de macrolens, voorzet lenzen en tussenringen als manieren om dicht op een onderwerp te komen. Wat ik in de gaten kreeg na het posten van foto’s op Zoom is dat niet veel mensen bekend zijn met een andere macro techniek om tot enorme vergrotingen te komen. Het omdraaien van een lens.
Ik kwam achter deze techniek toen ik op zoek ging naar een manier om een nog grotere vergroting te krijgen dan de 1:1 van mijn macro lens. Dit is een hele goede (en goedkope) manier om de kleinste dingen heel groot en haarscherp in beeld te krijgen.
In dit artikel zal ik uitleggen wat je nodig hebt en hoe het in zijn werk gaat.
Allereest, de omkeerring
De lens
Lenzen die het best werken, zijn vaste lenzen van 20 tot 50mm met een ouderwetse diafragma ring. De meeste nieuwe vaste lenzen hebben deze ring niet meer en zijn daardoor ook niet echt geschikt om omgekeerd te gebruiken. Een korte zoomlens is wel te gebruiken maar daarmee haal je niet de scherpte van een vaste lens.
Het merk van de lens maakt niet uit. Wat belangrijk is, is de filtermaat. Het verschil in vergroting tussen een 20 en 50mm is behoorlijk. Een 50mm geeft een vergroting van iets meer dan 1:1 en is daarmee vergelijkbaar met de meeste macro lenzen. Met een 20mm krijg je een vergroting van 3,5:1. Dus hoe meer groothoek de lens is, hoe sterker de vergroting word.
Om je een idee te geven van de vergroting heb ik van hetzelfde onderwerp een foto gemaakt met een 50mm, 35mm, 28mm en 20mm lens
Tweedehands heb je een geschikte lens voor ongeveer 50 euro. Maar let hierbij op! Vraag na bij de verkoper of er geen deukjes in de filterdraad zitten want dat zou de lens waardeloos maken voor dit doel. Het meest gebruik ik een 28, 24 en 20mm lens afhankelijk van het onderwerp wat ik wil fotograferen.
Scherpstellen
Scherpstellen met een omgedraaide lens werkt niet zoals je gewend bent. Omdat de lens is omgedraaid verandert er niets als je aan de focus ring draait. Het beweegt alleen de buitenkant van de lens heen en weer maar het glas beweegt niet.
Met andere woorden, het brandpunt is een vast punt wat niet te veranderen is. Dus om scherp te stellen zal je de camera naar voor en achter moeten bewegen. Dit lijkt moeilijker dan dat het is, maar je zult er in het begin aan moeten wennen.
Het diafragma
Als je echt heel dichtbij wilt komen en je gaat fotograferen met een 28, 24 of 20mm lens, is het scherpe gebied heel erg klein. Om dan toch zo veel mogelijk scherp te krijgen fotografeer ik altijd op F11 of F16.
Flitsen
Flitsen is nodig omdat je maar heel weinig licht op de sensor krijgt en om de sluitertijd zo kort mogelijk te houden. De ingebouwde flits van de camera geeft goede resultaten. Bij een grote flits bovenop de camera zal het meeste licht over het brandpunt heen flitsen en daardoor hele wisselende resultaten geven. Wat ik het best vind werken is om de flits met een beugel en TTL flitskabel naast de camera te zetten om zo van de zijkant te belichten, en de flits zoveel mogelijk naast de lens te houden.
Onderstaand een foto van mijn camera setup. Ik gebruik een Nikon SB400 flits naast de camera met een diffuser. Deze flits is klein, licht en is zuinig met batterijen.
In de praktijk
Allereerst zou ik je aanraden met een 35 of 28mm te beginnen en niet meteen met een 20mm. De vergroting van een 20mm is zo groot dat je anders veel moeite zult hebben je onderwerp te kunnen vinden. Begin het scherpstellen te oefenen op stilstaande objecten. Probeer bijvoorbeeld steeds scherp te schieten op het puntje van een balpen.
Het brandpunt is heel dichtbij de lens daardoor zal je in het begin merken dat je gemakkelijk ergens tegenaan stoot. Om de lens nu te beschermen tegen krassen heb ik iets heel simpels bedacht. Je boort gewoon een gat precies in het midden van een passende achterdop (zie de foto van mijn camera setup). Deze fungeert nu als een zonnekap en als bescherming van het achterste lensdeel. Ik probeer altijd iets te vinden om de achterdop of de camera tegenaan te zetten, om zo min mogelijk te bewegen.
Er valt met een omgekeerde lens ook prima te fotograferen in live view. Je kan goed de scherpte beoordelen op het scherm en het is af en toe nodig als de hoek voor een foto moeilijk te maken is. Een nadeel is wel dat de batterij van de camera heel snel leeg is.
Als laatste wil ik nog zeggen
Als je het onder de knie krijgt gaat er een hele nieuwe wereld open! Je krijgt dingen te zien die absoluut niet met het blote oog waarneembaar zijn.
Dit artikel is geschreven door Jeroen Hopppenbrouwers en met zijn toestemming geplaatst op De Rooij Fotografie
Meer fotografie tips
De leukste fotografie tips? Die vind je op onze fotografie tips pagina. Op deze pagina is allemaal informatie te vinden over blogs met tips die je niet mag missen. Van technische tips tot assecoires. Deze fotografiepagina is voor iedere fotografie liefhebber die het beste uit zichzelf en zijn of haar camera wilt halen.
hallo
erg leuk de macrofotografie. ik heb nu een opstelling zonder omkeerring maar met een 105mm sigma macro en daar voor een oude canon 50mm omgekeerd op de 105mm. de oude zonnekap pas precies om de 105mm. en het zijn best leuke resultaten, 1 bloemetje van een vlinderstuik en een deel van een duivenveer.
op mijn facebook pagina staan een paar voorbeelden.
groet Henk de Graaf
Beste,
Wil me verdiepen in macrofotografie.
Ben in bezit van Nikon d800e, bestaat hiervoor een omkeerring.
Waarop moet ik letten bij aankoop van analoge lens.
Mvg jo
Ik heb vernomen dat je met een olympus omd5 mark2.
niet kan werken met een omgekeerde lens voor macrofotografie.
is dit werkelijk zo.
grt ivan
Supermoooiiii