10 redenen om in zwart-wit te fotograferen

Zwart-wit fotografie heeft zijn plek in de fotografie gevonden, niet in de laatste plaats omdat dit beschikbaar was nog voor de kleurenfoto’s. Vooral in de kunstwereld is zwart-wit erg populair. Ook jij kan je foto’s een boost geven in zwart-wit. Lees op welke manieren je zwart-wit fotografie kunt inzetten om je foto te verbeteren of te transformeren.

In dit artikel:
1. Drama
2. Subtiel grijs
3. High-key
4. Low-key
5. Lijn en vorm
6. Modellen
7. Zwakke kleuren
8. Afleidende kleuren
9. Hard licht
10. Evenwicht

Drama

Zwart-wit oogt voor de meesten op de eerste plaats niet altijd realistisch vanwege het feit dat de meesten van ons zelf alles in kleur zien. Doordat zwart-wit al bijzonder oogt, geeft dit je de mogelijkheid om tijdens de nabewerking net even buiten je boekje te gaan. Wanneer je de foto heel erg manipuleert bij een kleurenfoto zullen de kleuren vervormen en een onrealistische en vaak lelijke weergave geven. Doe hetzelfde met zwart-wit en het effect wordt juist dramatisch. Extreme zwarttinten en extreme wittinten vallen binnen de esthetiek van zwart-wit beelden.

Subtiel grijs

Historisch gezien heeft zwart-wit ten opzichte van het hierboven genoemde dramatische effect een tegenovergestelde traditie. Dit is de traditie van het lange grijsbereik, waarbij de harde extremen zwart en wit juist worden vermeden. Deze stijl komt van oudere methoden voor het afdrukken in donkere kamers, met name het platina en palladium tijdperk. Dan gaan we heel ver terug in de tijd. Het verwijderen van kleuren vereenvoudigt de toonschaal en zorgt voor een helderdere en zuiverdere overgangen tussen grijstinten. Het zijn foto’s die dus vaak enorme contrasten missen en dat is natuurlijk een kenmerkende stijl. Het toepassen van subtiel grijs kan de sfeer van je foto bepalen.

High key

High key is een term uit de vroegere filmperiode. Tegenwoordig wordt high key heel anders gebruikt dan vroeger in films. Het betekende het uitbalanceren van de verlichtingsverhouding zodat er geen diepe schaduwen waren. De foto is dus heel licht, maar niet overbelicht. Om het goed te laten werken heb je kleinere donkere elementen in het beeld nodig. Dus, terwijl het contrast over het grootste deel van het beeld erg laag is, is er door het opnemen van de kleine, donkere delen eigenlijk een volledig contrastbereik. De hoge helderheid en het contrast leggen de nadruk op alle kleinere donkere gebieden die overblijven. Daarom worden bijvoorbeeld productfoto’s vaak als high key weergegeven. Zo trekt het product alle aandacht naar zich toe.

Low key

Low key is een andere term afkomstig uit de filmtijd die zijn plek in de wereld van fotografie heeft gevonden. Low key beelden zijn donker, maar niet onderbelicht, hebben een hoge contrastverhouding en een onvolledige verlichting op het hoofdonderwerp. Achtergrond of randverlichting is heel typerend voor een low key opname, zodat het onderwerp wel loskomt van de achtergrond. Low key beelden in zwart-wit zijn prachtig! Het geeft de extra wauw-factor.

Lijn en vorm

Een van de meest basale eigenschappen van elk beeld is de manier waarop onderwerpen in het beeld worden geplaatst. Verwijder alle kleur en hierdoor zullen de lijnen en vormen in je beeld op natuurlijke wijze naar voren komen om de aandacht te trekken. Sterk randcontrast is een belangrijke techniek om het beeld te benadrukken.

Modellen

Een andere klassieke beeldkwaliteit is vorm, wat in feite de rondheid en het volume van een onderwerp betekent. Verlichting is de sleutel. Een mooi verloop van donker naar licht werkt altijd om vormen te benadrukken. Licht vanuit bijvoorbeeld een raam is hier het perfecte voorbeeld van. De Nederlandse meesters uit de Gouden Eeuw hebben deze techniek geperfectioneerd. Wanneer je in zwart-wit fotografeert, krijgt de modellering van het onderwerp nog meer aandacht.

Zwakke kleuren

Het is een kwestie van smaak, zoals vrijwel alles in fotografie, maar soms vind je niet de kleuren die je wilt even mooi in het beeld. Dit is een probleem en problemen zijn er om op te lossen. Je raadt het al: de oplossing voor dit probleem is kleuren afzwakken (verzadiging sterk verlagen) of zwart-wit! Fotografeer het beeld in zwart-wit en kijk er nog eens opnieuw naar. Vergelijk jouw zwart-wit foto met de kleurenfoto en stel je eens voor hoe de foto er in de nabewerking uit zal zien. In tip 1 kon je al lezen dat je kunt dramatiseren en daarmee toch de foto kunt creëren waarmee je tevreden bent.

Afleidende kleuren

Soms is er een bepaalde kleur in jouw foto die de aandacht trekt, terwijl kleur niet het punt van aandacht moet zijn. Kleur is in dit geval een afleiding. Dit afleiding kan je tenietdoen door in zwart-wit te fotograferen. Kleur is dan geen punt van aandacht meer, waardoor er een nieuw punt van aandacht wordt gecreëerd in de foto.

Hard licht

Kleur en licht gaan hand in hand. Net zoals je sommige kleuren mogelijk niet zo mooi vindt, zijn sommige soorten licht misschien niet naar jouw smaak. Hard zonlicht is een soort waar veel fotografen liever niet in werken, omdat je snel harde schaduwen en felle hooglichten krijgt. Fotograferen in zwart-wit en in hard licht kan jouw perspectief hierin veranderen, omdat zwart-wit heel goed werkt in hard licht. Je kunt veel contrast laten zien en jouw foto’s écht laten springen door het contrast te overdrijven. Het harde licht en de felle hooglichten zullen een compleet andere foto vormen dan wanneer je hetzelfde in kleur fotografeert.

Evenwicht

Het is een waardevolle kwaliteit welke vaak over het hoofd wordt gezien. Het laten zien van een reeks zwart-wit beelden brengt evenwicht in jouw foto’s. Een serie met zowel staande als liggende beelden wordt vaak als onrustig gezien. Hetzelfde geldt voor een serie waarin kleur met zwart-wit wordt gepresenteerd. Natuurlijk is het soms goed om te variëren, maar soms is het mooier als je een eenheid kunt creëren in jouw foto’s. Monochroom doet dit van nature en is het overwegen waard.