Ben je een natuurfotograaf die graag wandelingen maakt en tijdens deze tochten zowel landschap als close-upfoto’s van de aanwezige flora wilt maken, maar wil je geen overvolle of zware fotorugzak meenemen? Of heb je nog geen macro-objectief en wil je eerst uitproberen of macrofotografie wel iets voor jou is voordat je een nieuw (duur) objectief gaat aanschaffen? Dan zijn tussenringen of voorzetlenzen wellicht iets voor jou.
Inhoud van dit artikel:
1. Compacte zoomobjectieven
2. Tussenringen
3. Voorzetlenzen
4. Kiezen tussen tussenringen en voorzetlenzen
5. Slot
Compacte zoomobjectieven
Compacte zoomobjectieven, denk hierbij aan objectieven met een bereik tussen 24 tot 250mm (gebaseerd op full frame), zijn ideale allround objectieven voor bijvoorbeeld reizen, vakanties of gewoon voor tijdens de wandelingen in het favoriete bos. Je kunt ze onder andere gebruiken voor landschapsfotografie, portretten en het vastleggen van avontuurlijke uitstapjes. Hoewel je met een compacte zoomobjectief behoorlijk dichtbij kunt komen voor een close-upfoto, heeft het toch zijn beperkingen.
Als je met een zoomobjectief een onderwerp, zoals een bloem, groter in beeld wilt brengen zul je al snel merken dat het niet lukt om het scherp te krijgen. In dat geval sta je te dicht op het onderwerp. Je moet dan met de camera naar achteren om het scherp te kunnen stellen, met als gevolg dat de bloem juist kleiner in beeld komt. Wil je het onderwerp toch groter in beeld krijgen, maar je hebt geen macro-objectief (bij je), dan kun je gebruikmaken van tussenringen of voorzetlenzen. Hiermee verkort je de instelafstand waardoor je dichter op het onderwerp kunt, of zelfs móét gaan fotograferen.
Tussenringen
Tussenringen zijn holle ringen die je tussen de camerabody en het objectief plaatst. De afstand tussen het objectief en de sensor wordt hierdoor groter. Dit zorgt ervoor dat je dichter bij het onderwerp kunt of zelfs moet scherpstellen. Tussenringen zijn er in verschillende maten, zoals bijvoorbeeld 12mm, 20mm en zelfs van 36mm. Hoe groter de ring hoe dichter je bij het onderwerp kunt komen. Vaak kunnen meerdere ringen gecombineerd worden om een nog groter bereik te hebben. Tussenringen zijn los verkrijgbaar, maar meestal worden ze in setjes van twee of drie ringen aangeboden. Ze wegen doorgaans niet meer dan een enkele grammen per ring (afhankelijk van lengte en materiaal) en nemen weinig ruimte in je fototas.
Er zijn tussenringen met elektronische contacten die informatie doorgeven aan het objectief, bijvoorbeeld het ingestelde diafragma. Er bestaan ook tussenringen zonder elektronische verbinding, deze zijn voor veel moderne objectieven niet geschikt omdat je dan het diafragma niet kunt instellen vanaf de camera.
Een nadeel van tussenringen is dat je licht verliest, maar omdat er geen glas in zit, verlies je géén beeldkwaliteit. Een ander nadeel is dat hoe langer de tussenring is, bijvoorbeeld bij 36mm of door het combineren van meerdere ringen, hoe moeilijker het wordt om scherp te stellen. De autofocus werkt dan vaak niet meer goed, waardoor je handmatig moet scherpstellen.
De volgende drie voorbeelden zijn genomen met de Nikon 50-250mm f4.5-6.3 op 250mm.
Voorzetlenzen
Voorzetlenzen zijn als het ware vergrootglazen die je aan de voorkant van een objectief schroeft. Hiermee verkort je de minimale scherpteafstand, waardoor je veel dichter bij het onderwerp kunt, of zelfs moet scherpstellen. Een voorzetlens is een rond lensje dat alleen past op objectieven met dezelfde filterdiameter. Voorzetlenzen bestaan in verschillende sterktes (+1, +2, +4 en +10) en zijn los, maar meestal in setjes verkrijgbaar, vaak in een filterbuidel (Close-up kit). De voorzetlenzen kunnen met elkaar gecombineerd worden voor een sterker effect. Houd er echter rekening mee dat hoe sterker de vergroting, hoe groter het risico op kwaliteitsverlies, met name aan de randen en hoeken van de foto. Bovendien is het een extra glaselement voor het objectief, wat lichtverlies tot gevolg kan hebben.
Voorzetlenzen zijn verkrijgbaar in verschillende kwaliteiten. Een standaard voorzetlens heeft slechts één enkel lenselement. Daarentegen bestaat een achromatische voorzetlens uit twee lenselementen die elkaars afwijkingen corrigeren. Hierdoor wordt onder andere de kans op chromatische aberratie (zoals onscherpe en paarse randjes) beduidend verminderd. Achromatische voorzetlenzen zijn aanzienlijk zwaarder dan standaardlenzen en bovendien duurder in aanschaf, maar bieden duidelijk meer beeldkwaliteit dan de standaard voorzetlenzen. Hieronder zie je voorbeelden van foto’s die gemaakt zijn met een voorzetlens uit een Close-up kit en een Achromatische voorzetlens 250D (Close-up +4), beide van het merk Green.L.
Kiezen tussen tussenringen of voorzetlenzen
Tussenringen zorgen voor lichtverlies, maar niet voor kwaliteitsverlies en kunnen bovendien gebruikt worden met veel objectieven. Je kunt ze zelfs combineren met een macro-objectief om nog dichter op de details te zitten en deze vast te leggen. Voorzetlenzen daarentegen passen alleen op objectieven met dezelfde filterdiameter. Ze veroorzaken lichtverlies door het extra glas en kunnen, vooral bij gebruik van meerdere of sterkere vergrootlenzen, leiden tot kwaliteitsverlies.
Vind je het niet vervelend om het objectief van de camerabody te halen, dan zijn tussenringen de beste keuze. Maar vind je het wisselen een heel gedoe dan is het gebruik van voorzetlenzen een goed alternatief. Heb je een bridge-camera (een camera met een vast objectief), dan kun je alleen maar gebruik maken van voorzetlenzen.
Slot
Fotograferen met een macro-objectief zorgt voor de beste en mooiste resultaten bij close-upfoto’s. Details zijn scherper, kleuren en contrasten zijn mooier en komen beter tot hun recht. Bovendien kun je dankzij het grote diafragma (f/2.8) meer onscherpte in de voor- en achtergrond creëren dan bij een compact zoomobjectief (afhankelijk van het objectief tussen de f/4 en f/6.3). Het gebruik van een macro-objectief heeft dan ook absoluut de voorkeur bij close-up en macrofotografie.
Maar heb je geen macro-objectief of heb je geen ruimte meer in je (foto)tas omdat je op reis gaat of je wilt niet gaan wandelen met een zware fototas, dan zijn tussenringen of voorzetlenzen een uitstekend alternatief. In combinatie met een (compacte) zoomobjectief kun je hiermee mooie close-ups maken, zodat je ook de kleine onderwerpen tijdens je reis of wandeling prachtig kunt vastleggen!
