Veel beweging, snelle sluitertijden en vaak maar één kans. Dat ene doelpunt, het korte moment dat de wielrenners langs je fietsen of de hardlopers langs je rennen. Sportfotografie is het perfecte moment in het vizier hebben, maar hoe bereid je jezelf voor? In dit artikel 5 tips om jouw sportfoto’s scherper en sneller te kunnen maken.
Smaakt dit artikel naar meer? Volg bij ons de workshop sportfotografie en je gaat zien dat ook jij geweldige sportfoto’s kan maken.
Tip 1: Weet wat je nodig hebt voor sportfotografie
Misschien heb je de functie al eens gezien, de ‘sportstand’. Deze stand kan heel handig zijn, maar geeft de gebruiker vaak onvoldoende grip op de situatie. De sportstand moet je eigenlijk zien als een snelle optie waarin de camera enkele instellingen voor jou instelt. Zie hieronder een handig overzicht van de vijf aanpassingen die de camera zal toepassen (dit kan per camera verschillen).
- De ISO-waarde wordt naar automatisch omgezet.
- Het f-getal wordt beïnvloed om een kleine scherptediepte te hebben. Dat betekent een mooi scherp onderwerp met een wat wazigere achtergrond.
- De sluitertijd versnellen.
- Het aantal foto’s dat per keer genomen wordt (hierover meer bij tip 3).
- De autofocus wordt omgezet naar de continue scherpstelling.
De hierboven genoemde punten kun je ook vooraf handmatig instellen. Dat is slim, want zo voorkom je dat de camera de instellingen voor jou gaat bepalen en dus ook het eindresultaat gaat beïnvloeden. Hoe snel de sluitertijd uiteindelijk moet zijn hangt helemaal af van de snelheid van de sport. Ook kan het gebeuren dat je misschien toch een iets grotere scherptediepte wenst. Vanuit de sportstand heb je daar dus geen controle over. Dat is jammer. Bedenk daarom vooraf goed wat voor foto je wenst te schieten.
Tip 2: Handmatige instellingen voor sportfotografie
Sluitertijd
Bij het fotograferen van sport gelden er bepaalde regels. Regels voor bijvoorbeeld de maximale sluitertijd om het onderwerp mooi scherp te kunnen houden. Dit verschilt natuurlijk per sport. Zo zit je bij het fotograferen van voetbal al gauw rond de 1/800 of 1/1000. Daarbij geldt natuurlijk ook dat de mate waarin je inzoomt ervoor zorgt dat (de meeste) objectieven minder licht doorlaten.
Wanneer je een langere sluitertijd neemt kan dit ook voor mooie resultaten zorgen (zie foto). Je kunt dit zelf ook bereiken door met dezelfde snelheid als het onderwerp mee te bewegen. Let wel dat je zelf op dezelfde plaats moet blijven staan en dus als een scharnier meebeweegt. Het is een vrij lastige techniek, maar als het lukt heb je vaak wel een spectaculaire foto.
ISO
Houd er rekening mee dat je bij sportfotografie vaak met een hoge ISO-waarde te maken krijgt. Zeker wanneer je jezelf in een omgeving met kunstmatig licht begeeft, zoals in een gymzaal. Je kunt de ISO-waarde zelf verhogen of ervoor kiezen dat de camera dit automatisch doet. De hogere ISO-waarde zorgt uiteindelijk voor een snellere sluitertijd zodat je snelle bewegingen kunt bevriezen.
Diafragma
Omdat sportfotografie over het algemeen snelle sluitertijden met zich meebrengt, doe je er verstandig aan f-getal laag te houden. Er kan daardoor veel licht door de lens vallen, waardoor de sluitertijd sneller kan zijn. Ook zorgt het lage f-getal voor een kleine scherptediepte, waardoor het onderwerp echt uit de foto zal springen.
Tip 3 Scherpstellen bij sportfotografie
Een goede scherpstelling is het halve werk. Natuurlijk wil je tijdens het fotograferen met zo min mogelijk instellingen tegelijkertijd bezig zijn. Gelukkig zijn er handige functies op de camera die het voor jou makkelijker kunnen maken. Zo is het mogelijk afhankelijk van het camera model via de cameralens instellen op automatisch (M/A) of manueel (M) scherpstellen. Als dit niet op de lens zit is het vaak via het camera menu in te stellen. Daarnaast stel je in hoe de camera moet scherpstellen. Aangezien in het geval van sportfotografie er veel met bewegende onderwerpen wordt gewerkt is het continue scherpstelling (AF-C, bij Canon AI Servo) aan te raden. Dit houdt in dat de camera de bewegende onderwerpen continu scherp zal stellen zolang jij de ontspanknop half ingedrukt houdt. Je moet natuurlijk wel zelf het scherpstelpunt op het onderwerp hebben staan.
Tip 4: De beste ontspanstand voor sportfoto’s
Wanneer je via de ontspanner of een draadloze afstandsbediening de foto maakt kun je instellen hoeveel foto’s je wenst te maken per druk op de knop. Bij het enkele beeld maakt de camera maar één foto. Bij de Continu L worden er op lage snelheid meerdere foto’s gemaakt, zolang je de ontspanner hebt ingedrukt. Bij Continu H is dit juist een hoge snelheid. Veel camera’s hebben maar 1 continue opnamestand die ook razendsnel kan werken.
Wanneer de camera veel foto’s per seconde maakt wordt het ook wel de burst genoemd. Later kun je dan de foto’s die je niet meer bruikbaar vindt verwijderen. Dit is dus de ideale opnamestand voor sportfoto’s.
Tip! Kijk geen foto’s terug tijdens het fotograferen. Dit kan ervoor zorgen dat je net de belangrijke momenten mist.
Tip 5: Goed materiaal
Eerder kwam al naar voren hoe de burst-functie jou kan helpen om het volgens jou gemiste moment toch gepakt te hebben. Voor het gebruik van deze functie zit er wel een addertje onder het gras. Namelijk, een snelle geheugenkaart is een must. Op de geheugenkaartjes staan twee belangrijke gegevens. De lees- en de schrijfsnelheid. De schrijfsnelheid is tijdens het fotograferen van belang. Wanneer je kaartje dus onvoldoende snelheid heeft, kan het voorkomen dat je tijdelijk geen foto’s kunt maken. De camera is te druk bezig met het wegschrijven van de foto’s naar de geheugenkaart. Hoe sneller de geheugenkaart, hoe minder groot de kans dat de tijdelijke opslag van de camera vol raakt.
Verder is het gebruik van een zoomlens erg handig. Je staat namelijk vaak ver van het onderwerp af. Het zoomen zorgt tegelijkertijd ook nog voor een kleine scherptediepte en helpt met het kaderen en bepalen van een compositie. Uiteraard is het ook mogelijk om de foto bij te snijden tijdens de nabewerking, maar daar verlies je wel pixels en kwaliteit mee.
De professionele sportfotografen gebruiken vaak geen zoomlenzen, maar lenzen met een vast brandpunt, zoals 300, 400 of 500mm. Deze objectieven hebben vaak een grotere maximale lensopening (lager f-getal) waardoor er meer licht door de lens op de camerasensor valt. Dat is ideaal, want dan hoeft de ISO-waarde minder ver omhoog. Het nadeel van deze lenzen is wel dat ze ontzettend duur zijn.
Alle sportfotografie tips even in het kort
Nog even op een rijtje waar je aan moet denken:
- Snelle sluitertijden
- Een hogere ISO-waarde indien de foto’s te donker worden
- Continue scherpstelling
- De continue opnametand
- Een snelle geheugenkaart met voldoende geheugen
Wil je de theorie gelijk in de praktijk uitvoeren onder begeleiding van een professional?
Ga dan snel naar onze workshop sportfotografie voor meer informatie.
Eén vraag waarvan het antwoord altijd mogelijk is: Sportfotografie in RAW of JPEG??
Dag Nic! Eigenlijk is RAW altijd de beste optie. Daar is in de nabewerking gewoon veel meer te behalen dan een jpeg formaat. Het uiteindelijke raw-bestand wordt na bewerking natuurlijk ook een jpeg formaat die geschikt is voor de sociale netwerken. Groetjes Xanne
Ik weet dat professionele sportfotografen (bijvoorbeeld die je langs de lijn ziet staan in stadions) in jpeg fotograferen. Omdat ze heel snel na een wedstrijd (of zelfs al tijdens) foto’s moeten kunnen doorsturen naar een redactie. Zij gebruiken vaak ook speciale software waarin ze snel met codes spelers kunnen taggen etc. Dat moet allemaal heel snel. Wanneer er minder haast bij is, kun je wel de tijd nemen om de raw foto’s bewerken. Zelf fotografeer ik bijna altijd in Raw + Jpeg. Standaard gebruik ik wel de jpegs (moderne camera’s doen dat steeds mooier), maar val terug op het raw bestand indien er ineens een uitschieter was in de ISO bijvoorbeeld.
Beetje off topic: ondanks dat ik zelf jaren alleen in raw heb gefotografeerd, is het vaak toch een beetje jezelf voor de gek houden. Ten eerste: wie gaat het verschil zien? Jij zelf misschien. Raw fotografie is heel leuk wanneer je van nabewerken houdt. Veel soorten fotografie (zoals hier sport) zijn toch een soort ‘waarheidsvastlegging’. Dus je zult niet onwijs gaan bewerken zoals hele andere kleuren maken etc. Dat is ook gek wanneer er mensen op een foto staan.
Laatste opmerking 😉 Raw is wel een must wanneer je wilt omzetten naar zwart-wit, want dan verander je dus heel erg de kleur en krijg je in een jpeg snel ‘banding’.
Welke instelling gebruikt men als men in een voetbalstadion tegen de zon in foto’s moet maken en men toch mooie foto’s wil..
Kan ik bij voetbalactiefoto’s de lichtmeetfunctie beter op het midden zetten of multi?
Waar kan ik het scherpstelgebied het beste op zetten? Volgen: flexibel punt M?
Ik heb een Sony A6100 telelens 55-210mm.
Dag Mireille, bedankt voor je vraag!
Voor voetbalfotografie kun je qua lichtmeting het beste voor matrix kiezen. Qua scherpstelpunten is het slim om voor het flexibele punt te gaan, tenzij je graag meebeweegt met jouw onderwerp. Indien je graag jouw camera meebeweegt kun je het beste gaan voor AF-C (continu), wat inhoudt dat de camera voortdurend de afstand meet van jouw objectief tov het onderwerp en daardoor het onderwerp dat in het focuspunt zit scherp houdt. Dan heb je minder kans dat de camera het ‘verkeerde’ onderwerp gaat volgen (wat bij flexibel punt M) wel kan gebeuren.
Inspirerend artikel. Dit weekend ga ik naar de Willem Alexander Baan in Rotterdam om de roeiwedstrijden voor de World Rowling Cup III te fotograferen. Omdat ik daar met een zware 70- 200 mm lens werk en tevens een 1.4 converter red ik het niet met een sluitertijd van 1/1000 sec. Tijdens de training bij de roeibaan kwam ik tot de conclusie om minstens 1/2000 sec. aan te houden. Dat daarom de ISO omhoog gaat is voor goede camera’s geen probleem. Om ISO zo laag mogelijk te houden kies ik wel voor een groot diafragma. Je andere goede tips over de instelling volg ik natuurlijk. Is het een idee om via de site van De Rooij Fotografie een kalender te maken waarin alle leden hun inbreng kunnen geven voor interessante foto evenementen? Jouw workshop sportfotografie ga ik zeker overwegen.
Beste René! Bedankt voor je reactie! Je bent ons net voor, want het idee met betrekking tot de fotografie evenementen is ook bij ons een actueel punt! Leuk dat je dit weekend actie gaat fotograferen! Een hoge ISO hoeft inderdaad geen groot probleem te zijn. Wanneer je weet wat jouw camera aan kan kun je daarop inspelen. Ik merkte wel dat er een gros camera’s wel ISO afhankelijk zijn. De mogelijkheden worden vooral vanuit de hand daardoor erg belet. Slim dat je een zoomlens gebruikt. Die is uiteraard onmisbaar ! We zijn benieuwd naar de shots en wensen je veel fotografie plezier toe!